گروه استان ها-بابک رحیمیان: ۲۱ بهمن‌ماه سال گذشته وزیر آموزش‌وپرورش از برگزاری جشن برچیده شدن مدارس خشت و گلی در کشور تا پایان بهمن یا اوایل اسفندماه هما سال خبر داد.
محسن حاجی میرزایی سال گذشته در حاشیه مراسم امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک بین وزارت آموزش‌وپرورش و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در جمع خبرنگاران در خصوص برچیده شدن مدارس خشت و گلی افزود: این امر در همه استان‌های کشور انجام‌شده و فقط در استان سیستان و بلوچستان تعدادی مدرسه خشت و گلی باقی‌مانده بود که با جاری شدن سیل اخیر و وضعیت استان این امر به تأخیر افتاد.
وی بیان کرد: حتماً در پایان بهمن یا اوایل اسفندماه ۹۸ در استان سیستان و بلوچستان جشن برچیده شدن تمامی مدرسه‌های خشت و گلی در کشور را برگزار می‌کنیم اما به نظر می‌رسد این وعده در سیستان و بلوچستان جای بسی تأمل ندارد و به این راحتی تحقق آن امکان‌پذیر نیست.
این در حالی است که مدیرکل آموزش‌وپرورش سیستان و بلوچستان نیز هم‌زمان با روز بزرگداشت معلم در نشست با اصحاب رسانه اعلام کرد که تمامی مدارس خشتی و گلی در این استان برچیده شدند و قرار است با حضور وزیر آموزش‌وپرورش جشن حذف این مدارس در استان به‌زودی برگزار شود.
جشن خداحافظی
جشن خداحافظی با مدارس کپری در سیستان و بلوچستان ریشه‌ای تاریخی دارد زیرا تاکنون این جشن بیش از سه بار و افزون بر یک دهه گذشته در این استان گرفته‌شده است اما دوباره روز از نوروزی از نو!
خاطره مرگ حمیدرضا گنگوزهی معلم خرید خدمات روستای نوکجوی استان سیستان و بلوچستان که در سال ۹۵ برای نجات جان دانش‌آموزانش از خطر ریزش دیوار فرسوده، زیر آوار ماند یکی از همین تلخی‌های برجای‌مانده و ناشی از کمبودهای امکانات فرسوده این استان است.
البته فوت این معلم تنها حادثه تلخ مدارس فرسوده خشتی و گلی در این دیار نیست «فریبا چاردیواری» کودک چابهاری که برای گرفتن کتاب‌های درسی خود به مدرسه رفت، زیر آوار دیوار فرسوده مدرسه گرفتار شد و جان باخت نیز یکی دیگر از اتفاقات تلخ رخ‌داده است.
وضعیت سیستان و بلوچستان
مدارس خشت و گلی و یا کپری جزئی لاینفک از زندگی و محل تحصیل دانش آموزان این استان است و به‌طورمعمول اهالی روستاهای سیستان و بلوچستان برای حل مشکل کلاس درس با خشت و گل و تنه‌های درخت خرما سرپناهی برای دانش آموزان احداث می‌کنند تا بهانه‌ای برای نبود مدرسه در روستای آن‌ها و خودداری از اعزام معلم برای آموزش بچه‌های آن‌ها نباشد.
مردم روستایی سیستان و بلوچستان که این مدارس را بنا بر وسع و توان خود می‌سازند از مصالح منطقه بهره برده و لذا کلاس‌هایی بنا می‌کنند که نه پنجره‌ای برای نورگیر دارد و نه سرویس بهداشتی برای بچه‌ها و نه آب‌خوری برای رفع عطش و لذا فقط می‌توان بر روی آن‌ها نام چاردیواری گذاشت و بس!
در روستاهای محروم‌تر در جنوب این استان ازجمله نیک شهر وضعیت از این هم بدتر است و لذا اگر دانش آموزان روستا اقبال بلندی داشته باشند در کلبه حصیری که با «داز» و چوب درخت خرما تهیه‌شده درس می‌آموزند.
ورود دانش آموزان ممنوع
حال مرکز هماهنگی حوزه وزارتی آموزش‌وپرورش با صدور ابلاغیه به ادارات کل آموزش‌وپرورش بر عدم استفاده از مدارس خشتی و گلی تأکید کرد و حکم کرده است باید از ورود دانش آموزان به ساختمان‌های خشتی و گلی موجود جلوگیری و از اختصاص کد واحد سازمانی به ساختمان‌های خشتی و گلی اجتناب شود.
در این ابلاغیه آمده است همچنین در صورت نیاز به اجاره ساختمان‌ها به‌عنوان فضاهای آموزشی و پرورشی، علاوه بر رعایت مقررات مربوطه، الزاماً نظر فنی ادارات کل نوسازی، مدارس استان اخذ شود.
همچنین مدارس خشتی و گلی در مالکیت آموزش‌وپرورش و بلااستفاده، با رعایت مقررات تخریب و در صورت نیاز و با استفاده از اعتبارات دولتی با ظرفیت‌های خیرین، بازسازی و به نحو بهینه استفاده و یا باوجود شرایط قانونی تبدیل به احسن شود.
آمارهای نادرست
نماینده مردم خاش، میر جاوه، نصرت‌آباد و کورین در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از برخی آمارها ارائه‌شده از طرف مسئولان و وزرا در این رابطه می‌گوید: اختلاف دما در فصل‌های گرم و سرد سال در این استان بسیار زیاد است و لذا به همین دلیل دانش‌آموزانی که در مدارس کپری و یا خشتی و گلی تحصیل می‌کنند با مشکلات جدی برای حضور در کلاس مواجه هستند.
اسماعیل حسین زهی بابیان اینکه کمبود امکانات و وجود ساختمان‌های نامناسب فقط مخصوص روستاهای این منطقه نبوده و مدارس مرکز استان هم با این مشکلات مواجه هستند می‌افزاید: اغلب مدارس فاقد نمازخانه، سرویس‌های بهداشتی مناسب و سالن ورزشی هستند.
وی با اشاره به اینکه مدارس خشتی و کپری هنوز در سیستان و بلوچستان وجود داشته و بسیاری از دانش آموزان در آن تحصیل می‌کنند ادامه می‌دهد: حتی بسیاری از مدارسی که توسط خیران ایجاد و یا اهدا می‌شود از همین جنس خشتی و گلی است.
وی با اشاره به سخنان وزیر آموزش‌وپرورش مبنی بر اینکه وجود مدارس خشتی و گلی در کشور به‌طور کامل تمام‌شده است بیان کرد: آنچه وزیر آموزش‌وپرورش بدان اشاره‌کرده است، نشان می‌دهد که مسئولان مربوطه در استان‌ها اطلاعات دقیقی در این رابطه به وزارتخانه ارائه نمی‌دهند، بنابراین لازم است وی بازرسان ویژه‌ای را جهت کسب اطلاعات موثق از وضعیت مدارس به این منطقه اعزام کند.
وی ادامه داد: شاید اسامی مدارس استیجاری یا اهدایی از سوی خیرین در روستاهای این منطقه که اغلب سنگی، خشتی و گلی هستند و سند آن‌ها به نام آموزش‌وپرورش نیست، در لیست مدارس کشور قرار نگرفته‌اند، ضمن اینکه در برخی روستاها مدرسه وجود نداشته و هنوز کلاس‌های درس در چادر برگزار می‌شوند.
نظر شما